Synoptische leesoefening

De spijziging van de 5.000 is een goed verhaal om de evangeliën te vergelijken. Kijk eens naar Marcus 6:30-52. Hoe is de passage ingebed in het langere verhaal en de tijd ('groen gras')? Hoeveel mensen waren er (er staat 'mannen' in het Grieks). Vergelijk het met Matteüs 14:13-36 en Lucas 9:10-17. Wat laten Matteüs en Lucas weg? Wat voegen ze toe? Hoeveel mensen waren er volgens hen (ook het Grieks van Lucas spreekt van 'mannen')? Hoe volgt het verhaal op de onthoofding van Johannes? Wat komt er na? Hoeveel politiek proef je in de verschillende versies?

Ga nu naar Johannes 6:1-71. Zie je hoe zelfstandig het te lezen is, los van hoofdstuk 5 en hoofdstuk 7? Zie je hoe enorm lang het is? Merk op dat Johannes de chronologie van Marcus bevestigt ('Paastijd'). Hoeveel mensen waren er, en hoe politiek was het (5.000 mannen die hem koning wilden maken)? Wat is de functie van de dialoog die volgt? Wie is er aan het woord, Jezus of de evangelist? Zou Jezus al in deze tijd over het avondmaal gesproken hebben, of is dit een overdenking van Johannes in de plaats van de belijdenis van Petrus en stervensaankondigingen in Marcus en de anderen? 

Johannes en het historisch-kritisch onderzoek naar Jezus

Het Evangelie naar Johannes is lange tijd afgewezen als bron voor onderzoek naar de historische Jezus. Met het SBL-seminar, John, Jesus and History lijken de mogelijkheden opnieuw onderzocht te worden, alleen moet dat methodologisch anders dan bij het onderzoek van de geschiedenis achter Matteüs, Marcus en Lucas. Wat vind je van Paul Anderson's visie op Marcus en Johannes over de beïnvloeding over en weer tussen de synoptische en de Johanneïsche traditie?

In hoeverre vind je dialogen van Jezus in Johannes vergelijkbaar met de woorden van Socrates in de dialogen van Plato? Wat is het verband tussen Plato's positie als oud-leerling van Socrates en de vraag wat Socrates werkelijk zelf gezegd zou hebben? Wat is het verband tussen de woorden van de historische Jezus en de Jezus van het Evangelie naar Johannes? Zegt dat wel of niet iets over de vraag of de verteller daadwerkelijk een leerling was van Jezus in de tijd van zijn optreden?

Johannes en de Joodse gemeenschap

Zoek eens op het woord synagoge in het Evangelie naar Johannes en het boek Openbaring). Welke verhouding vermoed je tussen de Joodse gemeenschap en de volgelingen van Jezus (zie Joh 9:22, 12:42, Openb 2:9 en 3:9)? Wat zie je als je zoekt op het woord Joden (Judeeërs) in het Evangelie? Welke verklaringen zie je daarvoor in de perioden voor en na de Joodse oorlog?

Hoe anders is Johannes?

Johannes wordt een spiritueel evangelie genoemd. Welk karakteristiek begrip je ook nagaat, het evangelie en de brieven van Johannes zetten een eigen accent: het Woord, licht, leven, waarheid, de Zoon, de Vader, de Geest, de Trooster, het liefdesgebod, een-zijn, opnieuw (van boven) geboren worden, eeuwig leven is God kennen, God is liefde. Ook in de termen die Johannes veel minder gebruikt is het markant: de wederkomst, het beloofde land, en ga zo maar door. Als de beweging begon als doomsday cult, wat is daar dan van over? Waar komt dit gedachtengoed vandaan of zie je een logische ontwikkeling vanuit het onderwijs van Jezus? Hoe past dit in de geschiedenis van het Joodse volk en de volgelingen van Jezus? Hoe kan het dat dit unieke evangelie zo snel verspreid werd (het oudste stukje papyrus met een tekst uit het Nieuwe Testament ooit gevonden is  van het Johannesevangelie)? Kan dit een reactie zijn op de teleurstelling over het verlies van de Joodse oorlog en de rol van de Judeese nationalisten? Of zie je het eerder in de toename van niet-Joodse gelovigen? 

De impact van Jezus?

Laat het voorgaande eens op je inwerken. Welke beleving van een relatie met 'God' spreekt hieruit? Herken je die intieme omgang met God het meest in de de Griekse filosofie, de onbetwiste brieven van Paulus, de brief van Jacobus, de eerste brief van Petrus, of juist in de woorden van de synoptische Jezus? In hoeverre ontwaar je in de verhalen van Johannes de impact van Jezus op het lange en veelbewogen leven van zijn geliefde leerling?

Hoe vind je deze suggesties?

Met jullie scores en reacties kijken we voor welke suggesties verbeterd moeten worden. Heb je daar concrete ideeën over, stuur dan een e-mail.

Rating: 0 sterren
0 stemmen

Deel gedachten met elkaar

Deel je gedachten met een reactie hieronder. Wees vriendelijk, constructief en respectvol in je reactie op anderen. Plaats reacties hieronder dan ook onder je eigen naam. Wil je liever vertrouwelijk iets aan ons melden of je reactie laten verwijderen, stuur ons dan een e-mail.

Reacties

Paul Anderson
3 jaar geleden

Thanks, Bas, for your excellent work! Yes, I think the critical case is strong for the Gospel of John being an autonomous Jesus tradition, contributed as an augmentation and alternative to Mark. Thus, John corroborates (and in some modest cases corrects) Mark's narrative--especially in its first edition. John's later material harmonizes with the Synoptics.

Reactie plaatsen